موسی بن جعفر(ع)

آسیب و ضربه به سر

 چه نکاتی را بعد از ضربه به سر باید رعایت کرد؟

آسیب به سر شامل هر گونه ضربه به پوست سر، جمجمه یا مغز گفته می‌شود. 

این آسیب می‌تواند به صورت بسته یا باز (نفوذ به داخل سر) رخ دهد.

آسیب بسته سر به این معنی است که در اثر برخورد با یک جسم، ضربه سختی

 به سر شما وارد شده اما آن جسم باعث شکسته شدن جمجمه نشده است.

آسیب باز سر به این معنی است شما با جسمی برخورد کرده‌اید که جمجمه را شکسته و وارد مغز شده است.

بعد از ضربه به سر چه کنیم؟  یادگیری تشخیص میزان شدت آسیب به سر و ارائه کمک‌های اولیه می‌تواند جان یک نفر را نجات دهد. برای آسیب متوسط ​​تا شدید به سر، فوراً با ۱۱۵ یا با شماره اورژانس تماس بگیرید.

در صورتی که فرد آسیب دیده علائم زیر را دارد: خیلی خواب آلود است / رفتار غیرعادی دارد، یا گفتار غیر منطقی از خود نشان می‌دهد/ سردرد شدید یا سفتی گردن را تجربه می‌کند/ دچار تشنج شده است / مردمک‌هایی (بخش مرکزی تیره چشم) با اندازه‌های نابرابر دارد/ قادر به حرکت تمام یا بخشی از دست یا پا خودش نیست / حتی برای مدت کوتاهی هوشیاری خود را از دست داده است/  بیش از یک بار استفراغ کرده است.

با مشاهده چنین علائمی در ابتدا هر یک از مراحل زیر را انجام دهید: راه هوایی، تنفس و گردش خون فرد را بررسی کنید. در صورت لزوم، تنفس نجات بخش دهان به دهان و CPR را آغاز کنید. اگر تنفس و ضربان قلب فرد نرمال بوده، اما فرد بیهوش است، طوری با او برخورد کنید که گویی آسیب نخاعی وجود دارد. با قرار دادن دستان خود در دو طرف سر فرد، سر و گردن او را ثابت نگه دارید. سر را در راستای ستون فقرات نگه داشته و از حرکت بیشتر او جلوگیری کنید. منتظر کمک پزشکی باشید.  با فشار دادن محکم یک پارچه تمیز بر روی زخم، هرگونه خونریزی را متوقف کنید، مگر اینکه به شکستگی جمجمه مشکوک باشید. اگر آسیب وارده جدی است، مراقب باشید سر فرد را حرکت ندهید .   یکی از نکات مهم مراقبت‌های بعد از ضربه به سر این است که اگر خون باعث خیس شدن پارچه شد، آن را جا به جا یا تعویض نکنید. پارچه دیگری را روی پارچه اول قرار دهید.   اگر مشکوک به شکستگی جمجمه هستید، فشار مستقیم به محل خونریزی وارد نکرده و هیچ گونه باقی مانده زخم را پاک نکنید. زخم را با پانسمان گاز استریل بپوشانید .  اگر فرد استفراغ می‌کند یا در شرف استفراغ است، برای جلوگیری از خفگی، سر، گردن و بدن فرد را به یک طرف بغلتانید و در عین حال آنها را در پهلو ثابت نگه دارید.   این وضعیت باعث محافظت از ستون فقرات می‌شود، بنابراین همیشه باید تصور کنید که در صورت آسیب به سر، ستون فقرات آسیب دیده است 0 کودکان اغلب یک بار پس از ضربه به سر استفراغ می‌کنند. اگر چه این وضعیت ممکن است چندان مشکل خاصی را ایجاد نکند، اما برای راهنمایی بیشتر بهتر است با یک دکتر مغز و اعصاب مشورت کنید.   به منظور درمان باد کردن سر در اثر ضربه، کمپرس یخ را روی نواحی متورم بمالید (یخ را در حوله بپوشانید تا مستقیماً با پوست تماس نداشته باشد).

بعد از ضربه به سر چه کاری نباید انجام داد؟ از جمله مراقبت‌های بعد از ضربه به سر ، انجام دادن اقدامات احتیاطی زیر است:  زخم سر عمیق یا با خونریزی زیاد را نشویید -  اجسام چسبیده به زخم را به هیج وجه خارج نکنید - شخص را حرکت ندهید مگر اینکه کاملاً ضروری باشد.  اگر فرد گیج به نظر می‌رسد، او را تکان ندهید.  اگر مشکوک به آسیب جدی به سر هستید، کلاه ایمنی را از سر خارج نکنید کودک افتاده را بلند نکنید. تا ۴۸ ساعت پس از آسیب جدی به سر، الکل مصرف نکنید -  آسیب جدی به سر که شامل خونریزی یا آسیب مغزی است بایستی در بیمارستان مورد درمان قرار گیرند.

چند ساعت بعد از ضربه به سر نباید خوابید؟ اجازه ندهید فرد آسیب دیده مغزی به مدت حداقل سه ساعت بعد پس از آسیب بخوابد .  چه غذاهایی برای ضربه مغزی مفید است؟ 

 برخی از مواد غذایی مفید برای آسیب یا صربه به مغز شامل:  چای سبز  - بلوبری - مغزهای خوراکی -  روغن زیتون -  کلم بروکلی -  شکلات تلخ -  ماهی

مصرف کدام مواد غذایی بعد از ضربه مغزی خطرناک است؟  گوشت فراوی شده مانند سوسیس  -  نوشیدنی‌های شیرین - محصولات لبنی (کره، خامه، شیر، پنیر و …) -  برش‌های گوشت چرب مانند استیک ریبی یا بره

ممکن است آسیب به سر برای نوزادان و کودکان نیز رخ دهد، در ضربه به سر نوزاد و ضربه مغزی نوزادان و همجنین ضربه به سر کودکان یا ضربه مغزی در کودکان با توجه به اینکه علائم متفاوت است و روش‌های تشخیص، مراقبت و درمان نیز با ضربه مغزی در بزرگسالان تفاوت دارد، در دو مقاله جداگانه شرح مفصل دادیم.

منابع : 

سایت اینترنتیtrauma

2.آموزش جامع کمکهای اولیه

3. First aid in emergency

برونر و سودارث مغز و اعصاب